Het Einde

Het Einde
Daags na de opstand werd het kamp Sobibor op bevel van SS-chef Heinrich Himmler gesloten en ontmanteld. Driehonderd dwangarbeiders uit Treblinka moesten alle sporen van het kamp uitwissen; daarna werden zij zelf om het leven gebracht. Het terrein werd beplant met bomen. Slechts enkele tientallen mensen hebben de doodsfabriek van Sobibor overleefd en het na de oorlog kunnen navertellen.

Net als in Belzec bedroeg het sterftecijfer in Sobibor 99,99%. En net als Belzec is Sobibor eigenlijk geen kamp geweest. In kampen brengen mensen de nacht door. Sobibor was een fabriek, waar bijna iedereen bij aankomst werd gedood. In de naoorlogse collectieve herinnering van de Nederlandse Joden die de oorlog hebben overleefd, heeft dit kamp, deze doodsfabriek in het oosten van Polen, een lugubere naam en aparte plaats. Bij benadering een derde van alle Nederlandse Joden die in de oorlog zijn vermoord, is in Sobibor vergast.

1. Algemeen Handelsblad, 9 april 1947.
   Klik meerdere malen op de afbeelding om deze te vergroten. U kunt daarna de vergoting met het handje heen en weer schuiven. Collectie NIOD, Amsterdam
2. De Volkskrant, 9 mei 1950. Erich Bauer, een van de kampcommandanten van Sobibor, is ter dood veroordeeld. Het oordeel werd later omgezet in levenslange gevangenisstraf. Bauer stierf in 1980 in de gevangenis.
   Klik meerdere malen op het plusteken om afbeelding te vergroten. U kunt daarna de vergoting met het handje heen en weer schuiven. Collectie NIOD, Amsterdam
3. Franz Stangl, kampcommandant van Sobibor, op latere leeftijd. Stangl stierf in 1971 in gevangenschap. Collectie NIOD, Amsterdam